Gãy xương: Cách Nhận Biết và Xử lý

• 〖Closed fracture〗”Gãy xương kín”. Gãy xương kín là khi da không bị rách, nhưng đầu xương có thể làm tổn thương các mô xung quanh và các mạch máu. Có thể xảy ra nguy cơ chảy máu bên trong cơ thể.

Gãy Xương Ổn Định và Gãy Xương Không Ổn Định【Stable and Unstable Fractures】

Gãy ổn định (stable fracture), xảy ra khi các đầu xương gãy không bị di chuyển nhiều vì chúng chưa bị gãy hoàn toàn hoặc bị va đập. Những chấn thương này thường xảy ra ở cổ tay, vai, mắt cá chân và hông. Thông thường, những vết gãy như vậy có thể được xử lý nhẹ nhàng mà không gây thêm tổn thương nặng nề.

Xem thêmHướng Dẫn Nút Buộc Cà Vạt Windsor (Windsor Knot)

Gãy không ổn định (unstable fracture), các đầu xương gãy có thể dễ dàng di chuyển. Có nguy cơ chúng có thể làm tổn thương mạch máu, dây thần kinh và các cơ quanh vết thương. Những chấn thương không ổn định có thể xảy ra nếu xương bị gãy hoặc các dây chằng bị rách. Chúng nên được xử lý cẩn thận để tránh gây tổn thương thêm.

Chú Thích

• 〖stable fracture〗”Gãy ổn định”, là tình trạng gãy xương ổn định, nơi xương bị gãy nhưng các đầu xương ở vùng vết thương vẫn giữ ở đúng vị trí. Trạng thái này thường ít gây nguy cơ chảy máu hoặc gây thêm tổn thương so với các loại gãy xương khác.
• 〖unstable fracture〗”Gãy không ổn định”, là tình trạng gãy xương không ổn định, nơi đầu xương bị gãy và có thể dễ dàng di chuyển khi có sự chuyển động hoặc co bóp cơ. Đây là loại gãy xương có nguy cơ cao gây tổn thương cho các cơ, mạch máu, và dây thần kinh xung quanh vùng bị gãy.
• 〖Pelvis〗”Xương chậu”, một bộ phận quan trọng của hệ thống xương ở khu vực hông và bụng dưới. Gãy xương ở khu vực này có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng do ảnh hưởng đến cơ, mạch máu và các cơ quan nội tạng xung quanh. Pelvis thường là một trong những vùng xương cứng và mạnh mẽ nhất trong cơ thể.
• 〖Femur〗”Xương đùi”, là một trong những xương lớn và mạnh mẽ nhất trong cơ thể. Gãy xương đùi là một loại gãy xương nghiêm trọng, thường đòi hỏi sự chăm sóc y tế kỹ thuật cao. Gãy xương đùi (femur) có thể tạo ra nhiều vấn đề về sức khỏe và cần phải được điều trị một cách chuyên sâu.

Nhận Biết (RECOGNITION)

Có thể nhận biết qua những dấu hiệu sau:

• Vùng xương bị gãy có thể biến dạng, sưng và bầm tím
• Chi bị gãy có thể rút ngắn, uốn cong hoặc xoắn
• Người bị thương có thể nghe hoặc cảm nhận được tiếng “răng rắc cot két|crepitus” khi đầu xương di chuyển – không cố gắng tự kiểm tra điều này
• Có dấu hiệu của sốc, đặc biệt là khi xương đùi hoặc xương chậu bị gãy
• Gặp khó khăn khi di chuyển chi một cách bình thường hoặc không thể di chuyển (ví dụ: không thể đi bộ)
• Có vết thương, có thể thấy đầu xương nổi lên

Xem thêmBỏng Mắt Do Tia Sáng: Cách Nhận Biết và Xử Lý

Mục Tiêu Của Bạn (YOUR AIMS)

• Ngăn chặn sự di chuyển tại vị trí gãy xương.
• Chuẩn bị và sắp xếp việc đưa đến bệnh viện, đảm bảo sự hỗ trợ thoải mái trong suốt quá trình vận chuyển.

Những Hành Động Cần Làm Khi Gặp Gãy Xương Kín (WHAT TO DO FOR A CLOSED FRACTURE)

1. Bảo người bị thương giữ nguyên tư thế. Hỗ trợ các khớp trên và dưới vùng bị thương bằng tay hoặc yêu cầu người khác giúp đỡ cho đến khi được cố định bằng băng đeo nẹp hỗ trợ (sling) hoặc băng bó lại.
2. Đặt lớp đệm xung quanh vết thương để có thêm sự hỗ trợ. Đưa hoặc gửi người bị thương đến bệnh viện; chấn thương ở cánh tay có thể được chuyển bằng xe ô tô; gọi dịch vụ cấp cứu để đưa ra sự giúp đỡ khẩn cấp cho chấn thương ở chân.
3. Nếu không chắc chắn về sự hỗ trợ hoặc việc chuyển đến bệnh viện có thể bị trì hoãn, cố định phần bị thương vào một phần không bị tổn thương của cơ thể. Đối với gãy xương ở cánh tay, cố định cánh tay bằng băng dây đeo (sling). Đối với gãy xương ở chân, đưa di chuyển chân không bị thương sang chân bị thương và nẹp cố định bằng băng tam giác gấp rộng (broad-fold bandages). Luôn luôn buộc nút ở phía không bị thương.
4. Đối phó với tình trạng sốc nếu cần thiết. Không nâng chân bị thương lên; chỉ nâng chân không bị thương nếu có dấu hiệu của sốc. Kiểm tra và ghi chép các dấu hiệu quan trọng trong lúc đang chờ đợi sự giúp đỡ. Đảm bảo kiểm tra tuần hoàn máu qua nơi băng đeo (sling) hoặc băng mỗi mười phút. Nếu tuần hoàn lưu thông máu bị ảnh hưởng, hãy làm lỏng băng.

Lưu Ý

• Không di chuyển người bị thương, trước khi đảm bảo phần bị thương đã được ổn định và đã được hỗ trợ, Ngoại trừ tình huống nguy hiểm ngay lúc đó, khi đó bạn cần phải di chuyển người bị thương để đảm bảo an toàn.