Hướng Đạo Việt Nam là phong trào giáo dục thanh thiếu niên được hình thành và phát triển tại Việt Nam từ những năm 1930, dưới ảnh hưởng của phong trào Hướng Đạo thế giới do Baden Powell sáng lập. Vào năm 1931 Hướng đạo Việt Nam đã được thành lập bởi Huynh Trưởng Hoàng Đạo Thúy tại Hà Nội. Qua hơn 90 năm xây dựng và trưởng thành, Hướng Đạo Việt Nam đã trải qua nhiều giai đoạn khác nhau, gắn bó mật thiết với lịch sử dân tộc Việt Nam.
Bài viết này sẽ tóm tắt lịch sử phát triển của Hướng Đạo Việt Nam qua các giai đoạn chính: khởi thủy với các trưởng tiên phong, thời kỳ hoạt động riêng rẽ và thống nhất, giai đoạn Pháp thuộc với tinh thần yêu nước, thời kỳ kháng chiến chống Pháp, giai đoạn phát triển mạnh mẽ ở miền Nam, thời kỳ sau 1975 và sự phục hồi gần đây. Qua đó, đánh giá những đóng góp to lớn của Hướng Đạo Việt Nam cho sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ, giáo dục đạo đức và tinh thần yêu nước của thanh thiếu niên Việt Nam.
I> Những Ngày Đầu Của Hướng Đạo Việt Nam
Hướng Đạo Việt Nam ra đời giữa bối cảnh đất nước đang rơi vào tình thế nguy cấp, đòi hỏi một thế hệ thanh niên được trang bị những phẩm chất và khả năng cần thiết để cứu nguy Tổ quốc.
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Hướng Đạo Việt Nam hình thành vào đầu những năm 1930, chịu ảnh hưởng trực tiếp từ phong trào Hướng Đạo thế giới do Lord Robert Baden-Powell sáng lập tại nước Anh vào năm 1907.
- Vào năm 1931 Hướng đạo Việt Nam đã được thành lập. Và các trưởng Hướng Đạo tiên phong đầu tiên giới thiệu và phát triển phong trào Hướng Đạo tại Việt Nam gồm các trưởng Hoàng Đạo Thúy, Trần Văn Khắc, Võ Thành Minh.
- Các trưởng này đều là những nhà giáo, trí thức trẻ tuổi, rất nhạy cảm trước tình hình đất nước đang chịu ách đô hộ của thực dân Pháp. Họ nhận thấy phương pháp giáo dục Hướng Đạo rất phù hợp với Việt Nam để đào tạo thế hệ trẻ.
- Các trưởng đã vượt qua định kiến về ngoại lai của người Việt để vận động phát triển Hướng Đạo, mở đầu cho sự ra đời và hình thành của Hướng Đạo Việt Nam.
II> Thời Kỳ Hoạt Động Riêng Rẽ và Thống Nhất
Sau những bước đi ban đầu còn nhiều khó khăn, phong trào Hướng Đạo Việt Nam bắt đầu bước sang giai đoạn phát triển và mở rộng, đòi hỏi phải có sự điều phối và thống nhất cao hơn giữa các Hội Hướng Đạo ở 3 miền...
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Ban đầu, Hướng Đạo Việt Nam hoạt động riêng rẽ ở 3 miền Bắc, Trung, Nam. Điều này một phần do giao thông đi lại giữa các miền còn rất khó khăn vào thời điểm đó.
- Đến năm 1937, Tổng cục Liên Hội Hướng Đạo Đông Dương được thành lập với trụ sở đặt tại Huế. Mục đích là để điều phối và thống nhất hoạt động của các Hội Hướng Đạo 3 nước Việt Nam, Lào và Campuchia trong khu vực Đông Dương.
- Trưởng Võ Thành Minh, một trong những người sáng lập Hướng Đạo Việt Nam, được bầu làm Tổng Bí Thư để điều hành hoạt động của Tổng cục Liên Hội Hướng Đạo Đông Dương.
III> Hướng Đạo Trong Thời Kỳ Pháp Thuộc
Dù hoạt động dưới sự kiểm soát gắt gao của thực dân Pháp, Hướng Đạo Việt Nam vẫn tìm đủ mọi cách để thổi bùng ngọn lửa yêu nước trong lòng thế hệ trẻ...
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Trong thời kỳ Pháp thuộc, Hướng Đạo Việt Nam đã thể hiện rõ ràng tinh thần yêu nước thông qua nhiều hoạt động và sinh hoạt tiêu biểu:
- Năm 1935, tổ chức trại Họp Bạn Huynh Đệ tại Sài Gòn, thu hút hàng trăm Hướng Đạo sinh của cả 3 miền Bắc - Trung - Nam cũng như Hướng Đạo Hoa Kiều và Pháp Kiều tham dự.
- Năm 1941, tổ chức cuộc chơi lớn mang tên "Hỏa Bài" khắp 3 miền Bắc - Trung - Nam nhằm thể hiện sức mạnh và tính thống nhất của dân tộc Việt Nam.
- Nhiều trưởng lãnh đạo Hướng Đạo như Trần Điền, Tạ Quang Bửu, Nguyễn Thúc Toản... đã tham gia tích cực vào các phong trào đấu tranh chống Pháp, giành độc lập cho đất nước.
IV> Thời Kỳ Kháng Chiến Chống Pháp
Chương mới của lịch sử đất nước đã mở ra những dấu mốc quan trọng trên con đường phát triển của Hướng Đạo Việt Nam...
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Sau Cách mạng tháng 8 năm 1945 thành công, Hướng Đạo Việt Nam chính thức thống nhất tổ chức và hoạt động trong phạm vi cả nước.
- Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng nhận lời làm Hội trưởng Danh dự của Hội Hướng Đạo Việt Nam, thể hiện sự ủng hộ và tin tưởng vào tổ chức.
- Hướng Đạo Việt Nam đã tích cực tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, đóng góp nhiều công sức cho sự nghiệp giải phóng dân tộc.
- Trong những năm kháng chiến gian khổ, Hướng Đạo Việt Nam vẫn nỗ lực duy trì hoạt động, tổ chức nhiều trại huấn luyện và sinh hoạt để rèn luyện thế hệ thanh thiếu niên tiếp nối.
V> Giai Đoạn Phát Triển Mạnh Mẽ ở Miền Nam
Hướng đạo Miền Nam đã phát triển mạnh mẽ và khẳng định vị thế của mình trên trường quốc tế, Hướng Đạo Việt Nam bắt đầu hội nhập sâu rộng với phong trào Hướng Đạo thế giới...
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Năm 1957 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Hướng Đạo Việt Nam chính thức trở thành hội viên chính thức của Tổ chức Phong trào Hướng Đạo Thế giới.
- Do tình hình chính trị - xã hội, Hướng Đạo Việt Nam ở miền Bắc và Miền Nam trong giai đoạn nay phát triển rất khác nhau.
- Hội Hướng Đạo Việt Nam miền Nam liên tiếp tổ chức nhiều trại trường quy mô lớn để đào tạo bồi dưỡng đội ngũ huấn luyện viên và trưởng chất lượng cao. Đồng thời, tổ chức rất nhiều trại họp bạn các cấp, quy tụ hàng ngàn Hướng Đạo sinh tham gia.
Năm 1957 đánh dấu bước ngoặt quan trọng khi Hướng Đạo Việt Nam trở thành hội viên chính thức của Tổ chức Phong trào Hướng Đạo Thế giới.
Trưởng Trần Văn Khắc (phải), người sáng lập Hướng đạo Việt Nam và Bác sĩ Nguyễn Văn Thơ, hội trưởng của Hội Hướng Đạo Việt Nam năm 1975 ( Hình Chụp Năm 1988 )
VI> Hướng Đạo VN Thời Kỳ Hậu 1975
Đường lối phát triển của Hướng Đạo Việt Nam cũng gặp phải những trở ngại khó khăn khi phải trải qua những biến động lịch sử...
Các cột mốc chính cần nhớ về phong trào hướng đạo trong giai đoạn này bao gồm:
- Sau năm 1975, một bộ phận Hướng Đạo sinh Việt Nam ra nước ngoài định cư đã nỗ lực duy trì phong trào Hướng Đạo theo truyền thống của Việt Nam.
- Trong khi đó, tại trong nước, phong trào Hướng Đạo bị đình trệ hoạt động cho đến năm 2005, khi mới được phục hồi trở lại.
VII> Đóng góp của Hướng Đạo Việt Nam Cho Xã Hội
Vượt qua bao thăng trầm, Hướng Đạo Việt Nam đã khẳng định được vai trò và sứ mệnh lịch sử của mình...
- Qua hơn 90 năm xây dựng và phát triển, Hướng Đạo Việt Nam đã có những đóng góp vô cùng to lớn cho sự nghiệp đào tạo thế hệ thanh thiếu niên, giáo dục đạo đức và tinh thần yêu nước cho giới trẻ.
- Hướng Đạo Việt Nam đã sử dụng một cách hiệu quả phương pháp giáo dục Hướng Đạo độc đáo và phù hợp với điều kiện Việt Nam.
- Lịch sử phát triển của Hướng Đạo Việt Nam gắn bó mật thiết với chặng đường lịch sử của dân tộc Việt Nam qua nhiều thăng trầm.
Lịch sử hình thành và phát triển của Hướng Đạo Việt Nam gắn liền với những thăng trầm của dân tộc, và chính bản thân phong trào cũng trải qua nhiều giai đoạn đánh dấu bởi những sự kiện quan trọng.
