Tìm Hiểu Về Cá (Fish)

Nuôi cá là một sở thích hấp dẫn. Chỉ cần ngắm nhìn những chú cá bơi lội, ăn uống và “tán tỉnh” nhau cũng đủ mang lại sự giải trí và cảm giác thư giãn. Nếu bạn đã có một bể cá, bạn hẳn đã thấy những màu sắc rực rỡ và hình dáng tuyệt đẹp mà cá cảnh mang lại. Nếu bạn mới bắt đầu chơi cá, chắc chắn bạn sẽ có một trải nghiệm thú vị.

Bể cá và Thiết bị (Tank and Equipment)

Cách chọn bể cá, lượng nước

Bạn sẽ cần một chiếc bể cá, nhưng nó không nhất thiết phải đắt tiền. Thực tế, một chiếc bể cũ cũng có thể sử dụng tốt nếu bạn rửa sạch bằng nước thường (không dùng bột giặt hoặc xà phòng) trước khi thả cá. Một chiếc bể chữ nhật lớn là lựa chọn tốt nhất.
👉 Tránh dùng:

  • Bể cá hình tròn,
  • Bể cá quá cao,
  • hoặc bể có miệng hẹp.

Cá cần oxy để sống. Oxy hòa tan vào nước ở bề mặt, và carbon dioxide cũng thoát ra ở bề mặt. Vì vậy, bề mặt nước càng rộng thì oxy hòa tan vào càng nhiều. Các loại bát nhỏ (như bát nuôi cá vàng) có diện tích mặt nước rất hạn chế, không cho phép carbon dioxide thoát ra nhanh, và như vậy có thể khiến cá bị ngộ độc. Một bể cá kính chữ nhật dung tích khoảng 40 đến 75 lít là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu.

  • Với cá nhỏ: quy tắc chung là 1 con cá cho mỗi 4 lít nước.
  • Với cá vàng: cần nhiều nước hơn, khoảng 1 con cá cho mỗi 6 lít nước.

Bạn có thể nuôi nhiều hơn gấp đôi số lượng này nếu bể được chăm sóc và vệ sinh tốt. Khi đo chiều dài cá, hãy đo từ đầu đến gốc đuôi, không tính phần vây đuôi. Điều này giúp bạn dự đoán được mức độ phát triển và số lượng cá phù hợp. Luôn để không gian cho cá lớn lên. 1 con cá vàng dài 1 inch (~2,5 cm) cần khoảng 1,5 gallon nước. Tức là:

  • Một con cá vàng dài 2,5 cm cần gần 6 lít nước.
  • Nếu cá vàng dài 5 cm (2 inch) thì cần khoảng 11–12 lít nước.
  • Cá vàng lớn nhanh, có thể dài 15–20 cm, vậy bạn sẽ cần bể 45–60 lít chỉ để nuôi một con cho thoải mái

Ánh sáng rất cần thiết nếu bạn có trồng cây thủy sinh trong bể. Một hoặc hai bóng đèn huỳnh quang là đủ để chiếu sáng. Bạn cũng có thể dùng đèn phản quang, đèn sợi đốt, hoặc các loại bóng đèn khác. Tất cả đều có thể sử dụng.

Các thiết bị bổ sung

  • Nắp kính hoặc tấm che: Giúp giữ cá không nhảy ra ngoài, ngăn bụi rơi vào bể và giảm sự bay hơi của nước. Hãy chừa một khe nhỏ phía sau nắp để lắp các thiết bị khác như ống lọc, ống dẫn khí, máy sưởi. Có thể gắn thêm tấm phản quang ở trên để tăng ánh sáng.
  • Ống hút và xô: Dùng để hút cặn bẩn ở đáy và thay nước thường xuyên.
  • Lưới vớt cá: Nên dùng loại lưới nylon có viền trơn để không làm hại cá khi cần bắt ra.
Xem thêmTăng Đường Huyết: Cách Nhận Biết, Xử Lý, Sơ Cứu

Đây là những dụng cụ cơ bản. Sau này, bạn có thể muốn mua thêm:

  • Máy sục khí (air pump): bơm không khí tạo bong bóng trong nước, giúp tăng trao đổi oxy.
  • Bộ tạo bọt khí (aerator): thực chất chỉ là máy bơm khí tạo bong bóng, giúp nước giàu oxy hơn.
  • Bộ lọc (filter): giúp giữ nước trong sạch. Loại gắn ngoài thành bể là dễ vệ sinh nhất.
  • Máy sưởi (heater): cần thiết nếu bạn nuôi cá nhiệt đới hoặc nhà bạn có sự thay đổi nhiệt độ lớn. Nên chọn loại có bộ điều chỉnh nhiệt (thermostat).\

Theo dõi chất lượng nước

Khi bạn đã có nhiều kinh nghiệm hơn, muốn nuôi nhiều loài cá khác nhau, bạn sẽ cần học cách kiểm tra và điều chỉnh chất lượng nước trong bể. Những yếu tố quan trọng cần theo dõi:

  • Độ pH (axit hay kiềm)
  • Độ cứng của nước (hàm lượng khoáng chất)
  • Các chỉ số hóa học khác

Các cửa hàng cá cảnh đều có bộ thử nước (test kit) để đo các chỉ số này. Bạn có thể nhờ nhân viên cửa hàng hoặc người hướng dẫn chỉ cách sử dụng.

Bố Trí Đồ Trang Trí Trong Bể

Hãy dùng đồ trang trí vừa phải. Một vài hòn đá đẹp có thể làm bể sinh động, nhưng bạn cần chọn loại phù hợp.

  • Đá lấy từ vườn hoặc hồ ao ngoài trời có thể mang theo mầm bệnh, gây hại cho cá.
  • Nên mua đá từ cửa hàng cá cảnh uy tín.
  • Vỏ sò, san hô, đá biển không bao giờ được dùng trong bể nước ngọt, vì chúng sẽ tan dần và làm thay đổi chất lượng nước.
Xem thêmHướng Dẫn Sơ Cứu Cho Người Bị Say Nắng, Say Nóng, Sốc Nhiệt

Đồ gốm là lựa chọn tốt, vừa an toàn vừa làm đẹp cảnh quan trong bể.
Không dùng đồ kim loại, vì kim loại có thể bị oxy hóa trong nước và giải phóng chất độc gây hại cho cá.

Cách chuẩn bị bể

  1. Sau khi rải sỏi, đổ nước máy vào bể, cao khoảng 5–10 cm để giữ sỏi ổn định.
  2. Để tránh làm xáo trộn sỏi, hãy đặt một cái đĩa sạch lên trên lớp sỏi, rồi rót nước từ từ lên đĩa.
  3. Sau đó, tháo đĩa ra và đổ đầy nước.
  4. Để bể yên trong 24 giờ trước khi thả cá. Việc “ủ” nước này giúp khí clo (thường được thêm vào nước máy để diệt khuẩn) bay hơi bớt.

Cách nhanh hơn: Dùng chất khử clo (dechlorinator), bán tại hầu hết các cửa hàng cá cảnh. Luôn làm theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất và nhờ người lớn giám sát khi dùng hóa chất.

Trồng cây thủy sinh

Tiếp theo, bạn có thể thêm cây (cây thật hoặc cây nhựa). Người hướng dẫn có thể chỉ cho bạn cách trồng đúng.

  • Một số loại cây có thân mọc thành cụm, bạn có thể trồng nguyên cụm.
  • Đừng chôn thân cây quá sâu, sẽ làm chết cây.
  • Hãy rải sỏi nhẹ nhàng quanh gốc để giữ cây đứng vững.
  • Luôn giữ ẩm cho rễ cây trong khi trồng.

=> Lưu Ý: “Cây từ ao hồ tự nhiên có thể mang theo ký sinh trùng và bệnh gây hại cho cá. Hãy mua cây từ cửa hàng uy tín.”

Sau khi bỏ sỏi, cây và vật trang trí đã được đặt vào bể thì:

Hãy đổ nước vào bể. Cẩn thận để không làm xáo trộn sỏi hoặc bật gốc cây. Một mẹo là đặt một chiếc đĩa sạch trên lớp sỏi rồi rót nước từ từ lên đó. Một bể mới lập nên được để ít nhất một tuần trước khi thả cá.

  • Thời gian chờ này giúp “ủ” nước, đưa nhiệt độ nước về mức ổn định trong phòng.
  • Hãy xem xét nhiệt độ, và điều chỉnh nhiệt độ nước trước khi thả cá.
Xem thêmChấn Thương Mắt Cá Chân: Cách Nhận Biết và Xử Lý

=> Chú thích: “Để nước ổn định trong 24 giờ để cá làm quen. Đừng cho cá ăn ngay trong giai đoạn này, vì có thể chúng chưa ăn và thức ăn sẽ ô nhiễm nước.”

Cách thả cá vào bể (Adding the Fish)

Trước khi thả cá, hãy để chúng làm quen với môi trường mới:

  1. Tắt đèn trong bể.
  2. Đặt cả túi nhựa đựng cá nổi trong bể khoảng 20–30 phút để cân bằng nhiệt độ.
  3. Khi nhiệt độ nước trong túi đã bằng với nước trong bể, hãy mở túi và thả cá ra.

=> Lưu Ý: Nếu thả cá ngay lập tức, cá có thể bị sốc nhiệt và chết.

Thức ăn và Cách cho ăn

Thức ăn cho cá thường có các dạng:

  • dạng vảy (flakes)
  • thức ăn đông lạnh (frozen)
  • thức ăn tươi (live food)
  • dạng viên nén (pellets)

Cho ăn nhiều loại thức ăn giúp cá có chế độ ăn gần giống tự nhiên.

=> Nguyên tắc:

  • Cho cá ăn 2 lần/ngày, vào các khung giờ cố định.
  • Nếu chỉ cho ăn 1 lần/ngày, thì nên cho ăn vào buổi sáng.
  • Mỗi lần cho ăn chỉ nên cho lượng thức ăn mà cá có thể ăn hết trong 5 phút.

=> Nếu cho ăn quá nhiều:

  • Cá có thể bị bệnh.
  • Thức ăn thừa chìm xuống đáy, làm ô nhiễm nước.

Nếu bạn đi vắng vài ngày, bạn có thể để sẵn thức ăn đủ khẩu phần cho từng ngày. Đừng nhờ người không có kinh nghiệm cho cá ăn, vì họ thường cho quá tay. Với cá, cho ăn quá nhiều còn tệ hơn để cá nhịn đói ngắn hạn.

Back to list
Older Hướng Dẫn Về Chuyên Hiệu Chăn Nuôi Ngành Thiếu: 3 – Về Mèo Con và Mèo